موسیقى کردستان
در کردستان لهجه‌ها و آداب و رسوم بسیار متفاوتى وجود دارد. آداب و سنن و فرهنگ آنها ریشه در فرهنگ باستانى دارد و آیین اوستا دارد؛ بطوریکه اعیاد ملى - مذهبى ایران باستان مثل مراسم آتش‌افروزى نوروز و ... را پس از گرویدن به اسلام و حتى مسلک‌ها و فرقه‌هاى درویشى و تصوف بیش از نقاط دیگر ایران حفظ کرده و به آنها توجه دارند.
در فرقهٔ على‌اللهی، اجراى موسیقى با بیان اشعارى هجایى در وصف على (ع) و فضایل انسانى او و سایر پیروان اهل حق در مى‌گیرد، که معمولاً در اماکن خاصى انجام مى‌شود. در این اماکن، همراه نغمهٔ تنبورها مى‌خوانند و گاه گریه سر مى‌دهند و به کردار نیک، پندار نیک و گفتار نیک ارج مى‌نهند.
در طریقهٔ قادریه، شب‌هاى سه‌شنبه و جمعه در تکایا و خانقاه‌ها مراسم ذکر و تلیله دارند که با موسیقى عرفانى و طنین دف‌ها همراه است. اخیراً دف دراویش در تنبور‌نوازى اهل حق رسوخ کرده است. رهبران طریقت قادریه و نقش‌بندى بجز دف و نى همهٔ سازها را بر پیروان خود حرام و برخى را مکروه دانسته‌اند.
نغمه‌هاى غیردینى با سورنا و دهل و دوزله در مراسم شادى اجرا مى‌شود. نغمه‌ها حالت غنایى و عاشقانه و توأم با شوخى و مزاح با نوعى لطیفه‌سرایى است.
با سورنا، دوزله و نرم‌ناى همه نوع آهنگى را مى‌نوازند. نغماتى چون: حیران، گریان، زنگی، شلان، سه جار و ...
یک ساز مهم منطقهٔ کردستان شمشال است که در واقع نى چوبانى کردستان است و از فلز ساخته شده و در همه جا بکار مى‌رود.
سورنا، دوزله، نرم‌ناى و دف نیز از سازهاى این مناطق مى‌باشد. اما سازهاى خانقاه، دف و طاس است.
بطورکلى موسیقى کرد از نظر قدمت شامل دو گروه است؛ یک نوع موسیقى باستانى است با عناوینى چون موره، هوره، لوره، چوبى و نغمه‌هاى سماعى - سنتى و نوعى دیگر نغماتى است از قبیل مقام الله ویسی، مقام کوچه باغی، محمد مسگرى و ترانه‌هاى ملودیک با اشعار هجایی. نوع دیگرى نیز از موسیقى در کردستان وجود دارد که بیت‌خوانى گفته مى‌شود، که نغمه‌اى ساده و بدون وزن و قافیهٔ منظم است که در بیان جنگ سرداران و بزرگان دینى و آیینى و ملى اجرا مى‌شود.
در فرقهٔ على‌اللهی، اجراى موسیقى با بیان اشعارى هجایى در وصف على (ع) و فضایل انسانى او و سایر پیروان اهل حق در مى‌گیرد، که معمولاً در اماکن خاصى انجام مى‌شود. در این اماکن، همراه نغمهٔ تنبورها مى‌خوانند و گاه گریه سر مى‌دهند و به کردار نیک، پندار نیک و گفتار نیک ارج مى‌نهند.
در طریقهٔ قادریه، شب‌هاى سه‌شنبه و جمعه در تکایا و خانقاه‌ها مراسم ذکر و تلیله دارند که با موسیقى عرفانى و طنین دف‌ها همراه است. اخیراً دف دراویش در تنبور‌نوازى اهل حق رسوخ کرده است. رهبران طریقت قادریه و نقش‌بندى بجز دف و نى همهٔ سازها را بر پیروان خود حرام و برخى را مکروه دانسته‌اند.
نغمه‌هاى غیردینى با سورنا و دهل و دوزله در مراسم شادى اجرا مى‌شود. نغمه‌ها حالت غنایى و عاشقانه و توأم با شوخى و مزاح با نوعى لطیفه‌سرایى است.
با سورنا، دوزله و نرم‌ناى همه نوع آهنگى را مى‌نوازند. نغماتى چون: حیران، گریان، زنگی، شلان، سه جار و ...
یک ساز مهم منطقهٔ کردستان شمشال است که در واقع نى چوبانى کردستان است و از فلز ساخته شده و در همه جا بکار مى‌رود.
سورنا، دوزله، نرم‌ناى و دف نیز از سازهاى این مناطق مى‌باشد. اما سازهاى خانقاه، دف و طاس است.
بطورکلى موسیقى کرد از نظر قدمت شامل دو گروه است؛ یک نوع موسیقى باستانى است با عناوینى چون موره، هوره، لوره، چوبى و نغمه‌هاى سماعى - سنتى و نوعى دیگر نغماتى است از قبیل مقام الله ویسی، مقام کوچه باغی، محمد مسگرى و ترانه‌هاى ملودیک با اشعار هجایی. نوع دیگرى نیز از موسیقى در کردستان وجود دارد که بیت‌خوانى گفته مى‌شود، که نغمه‌اى ساده و بدون وزن و قافیهٔ منظم است که در بیان جنگ سرداران و بزرگان دینى و آیینى و ملى اجرا مى‌شود.